Chuỗi cung ứng và chủ quyền quốc gia

Key Points

• Đại dịch COVID-19 phơi bày sự dễ bị tổn thương của chuỗi cung ứng toàn cầu.
• Mỹ và EU đang tích cực tái cấu trúc chuỗi cung ứng, ưu tiên sản xuất nội địa.
• Việt Nam hưởng lợi từ dịch chuyển chuỗi cung ứng nhưng vẫn phụ thuộc lớn vào nhập khẩu nguyên liệu.
• Kiểm soát chuỗi cung ứng là yếu tố then chốt cho chủ quyền quốc gia.

Detailed Summary

• Đại dịch COVID-19 đã gây gián đoạn nghiêm trọng chuỗi cung ứng toàn cầu, khiến nhiều quốc gia thiếu hụt hàng hóa thiết yếu. Mỹ, ví dụ, phải huy động không quân vận chuyển khẩu trang từ châu Á.
• Mỹ phản ứng mạnh mẽ bằng cách ban hành sắc lệnh đánh giá lại chuỗi cung ứng 4 ngành chiến lược và thông qua Đạo luật CHIPS and Science, đầu tư mạnh vào sản xuất bán dẫn trong nước.
• Châu Âu cũng có các động thái tương tự, thông qua chiến lược dược phẩm 2020 và đầu tư cho các ngành công nghiệp chiến lược.
• Việt Nam thu hút nhiều đầu tư FDI nhưng vẫn phụ thuộc nặng vào nhập khẩu nguyên liệu, đặc biệt trong dệt may, da giày và dược phẩm (90% API nhập khẩu, chủ yếu từ Trung Quốc).
• Sự phụ thuộc này làm Việt Nam dễ bị tổn thương khi chuỗi cung ứng toàn cầu gặp vấn đề, như trường hợp đóng cửa nhà máy ở Trung Quốc năm 2022 gây ảnh hưởng đến sản xuất tại Việt Nam.
• Kết luận nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát chuỗi cung ứng đối với chủ quyền quốc gia. Việt Nam cần chiến lược toàn diện, đa dạng hóa nguồn cung và phát triển công nghiệp hỗ trợ.

Conclusions

• Kiểm soát chuỗi cung ứng không đồng nghĩa với đóng cửa hội nhập, mà là đảm bảo khả năng sản xuất thiết yếu trong tình huống khẩn cấp.
• Việt Nam cần chiến lược toàn diện, bao gồm quy hoạch công nghiệp, chính sách thuế, đào tạo nhân lực và phát triển R&D để giảm phụ thuộc vào nhập khẩu.
• Chủ quyền kinh tế là yếu tố then chốt trong bối cảnh địa chính trị phức tạp.